دکتر فرامرز مجتهدزاده - دكتر متخصص ارتودنسی در تهران

• < قبلی
• بعدی >

مینای دندان و یکی از شایعترین عوامل آسیب زننده بر آن

آشنایی با دندان:

مینای دندان: شرح ساختار و شایعترین عوامل آسیب زننده بر آن
ساختار کلی یک دندان از تاج و ریشه تشکیل شده که هریک اهمیت خاص خود را دارند اما ما تمرکزمان را بر روی تاج خواهیم گذاشت زیرا برای رعایت بهداشت دسترسی به این بخش مهم تر است.
تاج یک دندان بطور طبیعی از یک لایۀ بیرونی به نام مینا تشکیل شده که در حقیقت لایۀ محافظت کننده دندان هم محسوب می شود. این لایه بعنوان سخت ترین بافت در میان بافتهای موجود زنده شناخته می شود، بطوریکه برای تراشیدن آن باید از مته های حاوی براده های الماس استفاده شود. سختی این بافت است که به ما اجازه می دهد غذاهای سخت را براحتی بجویم.
اما سخت ترین بافت از بافتهای موجود زنده هم می تواند آسیب پذیر باشد و این به ترکیبات موجود در مینای دندان مربوط می شود. بخش قابل توجهی از مینای دندان از بلورهایی تشکیل شده که هیدروکسی آپاتیت نام دارد و از فسفات کلسیم ساخته شده است. پس به عبارت دیگر کلسیم یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده دندان می باشد. پس هر چیزی که بتواند بر روی کلسیم اثر بگذارد شانس آن را دارد که بتواند به مینای دندان صدمه بزند. موثرترین چیزی که بر روی کلسیم اثر می گذارد اسید ها هستند که کلسیم را در خود حل می کنند ( رسوبات و املاح آب نیز مقادیر قابل توجهی کلسیم دارند و بهمین دلیل است که در نظافت منزل و ظروف و رسوبگیری از اسید یا همان "جوهر" ها مانند جوهر نمک (اسید کلرهیدریک) و یا جوهر گوگرد (اسید سولفوریک) استفاده می شود.
مگر ما در دهان خود جوهر نمک یا جوهر گوگرد می ریزیم؟ خیر. پس چه شد که بحث به این اسیدها کشیده شد؟ اینها فقط مثالهایی از اسیدهای شناخته شده ای هستند که احتمالا با چشم خود دیده ایم چگونه رسوبات کلسیم را در خود حل می کنند. یک مثال معمول تر که به دهان هم ربط پیدا می کند سرکه است. اثر رسوب زدایی سرکه را در خارج از دهان هم دیده اید، پس حالا با اسیدی بنام اسید استیک که در سرکه موجود می باشد آشنا شدید که اگر در دهان زیاد استفاده شود می تواند مینای دندان را از بین ببرد. و حقیقتا این اتفاق می افتد، ولی از آنجا که سرکه نسبتا طعم تند و قوی دارد، بمدت زیادی در داخل دهان آنرا نمی توانیم نگهداریم و یا سرکه را زیاد مصرف کنیم. ولی مطمئن باشید اگر شخصی زیاد سرکه مصرف کند، به میزان قابل توجهی به مینای دندان می تواند آسیب وارد کند (در طب سنتی بکارگیری سرکه بعنوان دهانشویه مطرح بوده که برای استفادۀ نادرست از آن دقیقا همین نگرانی عنوان شده است).

حل شدن مینای دندانهای پایین در فردی که برگشت اسید معده (رفلاکس) دارد

اما به اسیدهای خوراکی رایج تر بپردازیم. اگر از درس علوم به خاطر داشته باشید، گفته می شد که اسیدها طعمی ترش دارند که این را در سرکه بخوبی تجربه کرده اید. سایر ترشیجات چطور؟ بله اغلب خوراکیهای ترشی که میل می کنید حاوی اسید هستند که شایعترین آنها لیمو و مرکبات می باشند که حاوی اسید سیتریک هستند. این اسید یک اسید ضعیفتری به نسبت اسید استیک یا سرکه ممکن است باشد و به همین دلیل از آن استفاده بیشتری می شود. بنابراین ترشی خورها بسیار مواظب سلامت دندان خود باشند! آب لیمو را اگر زیاد و مستمر مصرف کنید بدون شک دچار حل شدن مینای دندانهایتان می شوید، پدیده ای که در دندانپزشکی به آن اروژن یا خوردگی گفته می شود و در افراد زیر به وفور مشاهده می شود:

• افرادی که ترشی زیاد میخورند
• افرادی که لیمو گاز می زنند
• افرادی که لواشک می خورند و لای دندانها آنرا نگهداشته و با دست بیرون می کشند
• افرادی که نوشابه های گازدار می خورند: اغلب نوشابه های درعین حال که شیرین هستند به درجاتی طعم ترشی هم دارند که بواسطه وجود اسیدی در آنهاست که اسید فسفریک (خوراکی) نامگذاری شده است.
• افرادی که زیاد ترش می کنند: ترش کردن بدلیل برگشت اسیدهای گوارشی از معده به داخل دهان هستند

یک نکته مهم که در مقالۀ دیگر به آن اشاره کردیم نقش زمان است. هر دندانها بیشتر در مجاورت ترشیجات قرار گیرند، بیشتر آسیب می بینند. بنابراین فردی که هر از گاهی از ترشیجات استفاده می کند یا بصورت موردی ترش کند، بسیار کمتر دچار آسیب به مینا می شود تا فردی که مدام لواشک در دست دارد. در اینجا به اهمیت این نکته پی می بریم که زمان تماس اسید با دندان به همان اندازه که قدرت اسید مهم است ( و یا حتی مهمتر) در از بین رفتن مینا .
دلیل اینکه اینقدر بر زمان مجاورت اسید در کنار مینای دندان تاکید می کنم این است که شایعترین بیماری دندان یعنی پوسیدگی دندان خود در حقیقت از مجاورت طولانی مدت اسید در کنار مینای دندان بوجود می آید.
اگر موضوع برایتان جالب شد می توانید به مقالات دیگر در این زمینه هم مراجعه کنید (اینجا را کلیک کنید)

لطفا دیدگاهها و نظراتتان را از طریق ایمیل با ما در میان بگذارید:

این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید